Als je AI gebruikt alsof je Google gebruikt, is de kans groot dat je het al snel opgeeft. Je typt een zoekterm-achtige prompt ('Schrijf een brief aan ouders over het schoolreisje naar de Efteling'), krijgt een vlakke tekst die niet aansluit bij jouw schrijfstijl en ook nog eens informatie bevat die niet klopt.

Dit is niks voor mij, denk je en je opent Word om de hele tekst toch maar zelf te schrijven. Ik kan je zeggen: het probleem zit in dit geval niet in bijvoorbeeld ChatGPT maar in hoe jij AI-tools aanstuurt.

Een keigoede voorbereiding

AI handig en succesvol inzetten bij het schrijven van teksten (of dat nu een e-mail, nieuwsbrief, rapport, voorstel, memo of vacaturetekst is) begint met een keigoede voorbereiding. Zo'n ontzettend goede voorbereiding kost even tijd maar is (vaak letterlijk) het halve werk.

Hoe pak je dat aan?

Ik weet bij iedere schrijfklus waarbij ik samen ga werken met AI welke tekst(en) ik wil schrijven, wie de lezers zijn en wat de kernboodschap is (daarvoor gebruik ik vaak de Triple B Schrijfstarter).

• Ik schrijf een korte briefing of spreek die in Whisper Notes in en upload transcript of tekst als bron in bijvoorbeeld ChatGPT of het door mij inmiddels veelgebruikte NotebookLM.
• Ik voeg minstens 2 voorbeeldteksten toe met daarin de (corporate) toon en stijl van teksten die ik voor de klant ga schrijven, ook voeg ik altijd een eigen stijldocument toe dat ik ontwikkeld heb met o.a. do's and don's voor ChatGPT en Claude.
• Ik geef (AVG-proof) achtergrondinformatie over de klant en context.

De eerste prompt is goud waard

Als ik de kennisbronnen van de AI-chatbot die ik gebruik heb voorzien van documenten, weblinks, podcasts of andere informatiedragers, geef ik de eerste prompt. Die eerste prompt is allesbepalend voor het vervolg van de samenwerking met AI. Is namelijk de eerste prompt te beknopt en te weinig doelgericht dan krijg je vage antwoorden, moet je daarop weer steeds bijsturen en kom je inderdaad al snel tot de conclusie dat inzet van AI vooral veel tijd kost en jij het zelf beter kunt. De eerste prompt is dus goud waard.

6 kenmerken

• Doelgericht - formuleer meteen wat het resultaat moet zijn: 'Ik wil een blog maken' of 'Ik werk aan een campagne voor [deze organisatie]' of 'Het moet een overtuigende tekst worden'.
• Compact en functioneel - gebruik losse zinnen, steekwoorden maar wel genoeg om richting te geven:
• Strategisch - Wie is de doelgroep, welk kanaal, welke toon en laat AI daarin met me meedenken.
• Taalbewust - Weet welke woorden je niet wilt dat de bot gebruikt (zoals 'impact' of 'ontdekken') en zoek een toon die past bij de doelgroep/lezers.
• Verkennend - Laat ruimte voor ideeën en zie AI als sparringpartner: 'Hoe zou jij dit aanpakken, kom met een stappenplan' of 'Wat is een sterke insteek?'
• Gebaseerd op eerdere input - Refereer aan bestaande plannen, teksten of context (zoals eerdere campagnes of klantkennis) zodat je niet steeds bij nul hoeft te beginnen.

Ik werkte gerichter, bleef gemotiveerd en voelde me zekerder over het eindresultaat

Wat levert het op?

Vorige week schreef ik onder tijdsdruk een aantal vacatureteksten voor een klant. AI was perfect gebriefd en stelde na de 'gouden prompt'' stap voor stap acties voor. Zonder die hulp had ik er vermoedelijk het dubbele aan uren in gestoken.  Verder werkte ik gerichter, bleef gemotiveerd en voelde me zekerder over het eindresultaat.

Blijf zelf de regisseur

Waar blijf jij zelf als schrijver en mens in dit verhaal? Die vraag krijg ik regelmatig, en terecht. Wat doe ik nog zelf nu AI vrijwel altijd bij mijn zakelijke schrijfwerk meedenkt, schrijft en structuur aanbrengt. Nou, best veel. Daar kies ik bewust voor en wil ik heel alert op blijven, kun je lezen in dit blog over AI waardengedreven inzetten. De regie ligt van begin tot eind 100 procent bij mij, juist door AI ook als sparringpartner in te zetten en te vragen met stappenplannen te komen. In het volgen van dit plan, ben ik steeds aan het bijsturen met het oog op mijn einddoel: een tekst die boeit, bindt en in beweging zet.

Leer het zelf ook: training 'Beter schrijven met AI'

Tijdens de open training 'Beter schrijven met AI' op 25 september en 21 oktober a.s. leer je in een dagdeel hoe jij AI voor jou laat werken en zelf volop de regie houdt. Ook is er veel ruimte voor het gesprek met elkaar over bedenkingen bij AI (ethiek, AVG, risico's voor jou baan/vak). Er zijn nog plekken vrij (de groepsgrootte is beperkt) dus boek snel je plek. Leuk en goed als je erbij bent!