Laatst had ik een ontmoeting met collega-schrijver Theanne Boer, auteur van het onlangs verschenen boek Samen genieten van genoeg. Al snel kwam ons gesprek op de inzet van AI en ik zag een nauwelijks verholen felheid in haar ogen toen ze mij vroeg: ‘Weet je eigenlijk wel hoeveel mensen in lage-lonenlanden jouw AI in grote hallen helpen trainen tijdens werkdagen van 12 uur?’

'Moderne slavernij'

Het kwam flink bij mij binnen, misschien vooral vanwege de scherpte en die eerlijke, gekwelde blik. Maar ook omdat ik geen weerwoord had en wist dat ze de feiten aan haar kant heeft. Dit filmpje uit 2024, dat de miljoen views al ruim gepasseerd is, vertelt over Keniaanse digital workers die hele dagen data labelen voor AI-systemen – zwaar onderbetaald. ‘Moderne slavernij’, volgens Theanne. Ondertussen stem ik mijn business-model grotendeels af op de inzet van AI en kennisdeling daarover…

Waardengedreven

Ik beloof je op dit moment noch een stevig tegen-statement, noch een nederig mea culpa over mijn AI-inzet. Maar het gesprek met Theanne zette wel iets in beweging waar ik al langer over nadacht, namelijk persoonlijke en professionele bezinning op ‘waardengedreven inzet van AI’. Hoe kunnen we AI efficiënt en innovatief gebruiken met aandacht voor duurzaamheid, transparantie en mensen die er direct of indirect door geraakt worden?

'Ik wil de waarden niet zien als dogma, maar als richting voor het maken van eerlijke keuzes'

Paar dagen alleen weg

AI inzetten vanuit waarden is volgens mij niet veel anders dan dat je ook kunt leven vanuit waarden, zoals ik zelf probeer te doen. De winst daarvan? Het helpt je keuzes te maken. Twee van mijn belangrijkste persoonlijke waarden zijn vrijheid en verbondenheid. Vanuit die twee waarden kies ik ervoor om soms een paar dagen alleen weg te zijn, maar ook veel belang te hechten aan thuis zijn, bij mijn echtgenoot en gezin. Het mooie is dat als ik deze keuzes maak, ik heel goed weet waaróm ik ze maak.

Na het gesprek met Theanne ging ik een uurtje hardlopen en kwam terug met drie (concept)waarden voor mijn intensieve, zakelijke AI-gebruik. Ik wil ze niet zien als dogma of wet maar als richting voor het maken van eerlijke keuzes. Dit zijn ze, in een ander blog zal ik er dieper op ingaan:

1. Menselijk
2. Verbonden
3. Bewust

Uurloon van 2 dollar

AI vind ik geweldig, het heeft mijn werk als schrijver en schrijftrainer er de afgelopen anderhalf jaar nóg mooier op gemaakt. Maar de digital workers in Kenia zitten op dit moment nog steeds in die hallen eindeloos data te labelen tegen een uurloon van 2 dollar. Hoe matcht dat met mijn (nieuwe) waarden voor het gebruik van AI?

'Spannende vraag: vragen mijn 'AI-waarden' offers van mij bij het gebruik van AI?

Ik wil ons als AI-gebruikers uitdagen lastige, kritische vragen eerlijk onder ogen te zien en het gesprek hierover aan te gaan. Sommige organisaties zijn daar al aardig ver in, hoorde ik tijdens het interessante event ‘AI for Non-Profits’ van technologiespecialist TwoPurpose. De internationale sociale onderneming Vera Solutions presenteerde tijdens een key-note hun ‘Nine Principles of Responsible AI for Nonprofits’ die ze meegeven aan hun klanten (NGO’s) bij het implementeren van AI-toepassingen. Check ze eens, ze zijn aanscherpend en inspirerend, vind ik.

Offers

Ik kom dus terug op mijn nieuwe 'AI-waarden', ze hangen inmiddels op mijn werkplek. Wat houden ze in, waarom deze drie en - spannende vraag - vragen ze 'offers' van mij bij het gebruik van AI? Omdat ik geloof dat we in deze zoektocht naar waardengedreven AI elkaar nodig hebben (zoals ik die gekwelde blik van Theanne nodig had), ben ik benieuwd: spelen waarden ook - bewust of onbewust - een rol bij jou als je AI gebruikt?